Mu Bbaibbele, Leza lyoonse wakaleta Mulumbe Wakwe ku bantu ba nyika kwiinda mu musinsimi wa bukkalo. Wa kaambaula kuli Musa kwiinda mu citeo ciyaka mulilo a kumupa kutumwa kwa kusololela ba Hebrayo kuzwa mu Egepita. I Musumpululu wa Mulilo uulibonya a zitondezyo zimbi zya kapegwa kusimpikizya mulimo wakwe. Johane Mubapatizi wakaleta Mulumbe kubamba nyika ku kuboola kwa Mesiya. Kuciindi nakali kubapatizya Mwami Jesu mu Mulonga wa Jordano, i Jwi kuzwa ku Julu lyaka tondezya kutumwa kwa Johane ku kuzibya Mwanambelele wa Leza, “Oyu ngo Mwana wangu uuyandwa, muli nguwe Mwe nkondelwe.” Myaka yakacilila, i Jwi lya Mwami alimwi lya kaambaula ku musinsimi cindi Na kaambaula kuli Paulo kwiinda mu Mumuni uofwaazya, elyo nikwaka mana wakamupa kutumwa kuti abambe mambungano mu ncililano. Mu ciindi coonse ca Zizuminano Zyakaindi a Zipya, Leza taakwe nakaambaula ku bantu Bakwe kwiinda mu ciyanza cakabungwe na kabunga ka bukombi. Uu laambaula lyoonse ku bantu kwiinda ku muntu omwe: musinsimi Wakwe. Alimwi Wa ka simpikizya basinsimi aaba kwiinda ku zitondezyo zya zigambyoziinda.

Pele ino kujatikizya sunu? Sena Leza uciyubununa Ijwi Lyakwe ku basinsimi? Sa kucili zitondezyo zya zigambyoziinda? Saa Leza inga watuma musinsimi wa ciindi-casunu mu nyika? I bwiinguzi ngu ncobeni maningi, “Iiyi!”

Pele ino tuyo ziba buti cindi musinsimi aabuka? Ino uyo boneka mbuli nzi? Mbobuti mbwa yoobeleka? Ino ncitondezyo nzi ncayo tupa? Ino uyo zulizya Magwalo nzi?

I basinsimi bakaindi bakali bantu ba Leza basicamba, alimwi tii bakali kuyoowa kwiima kulwana tubunga twa bukombi. Mu kasimpe, bakali kutandilwa kutundululwa lyoonse ku bapaizi. Eliya waka zundikizya tubunga twa bukombi itwa ku buzuba bwakwe, kubalomba ikuti na Leza inga watambula cituuzyo cabo, na cakwe. Ba kaongolola. Ba kasinsima. Ba kasotokela aatala lya cipaililo. Ba kali tendaula a zifulo. Pele Leza ta kabavwiila pe. Eliya wa kalanga ku Julu a kwaamba, “A kuzibwe buzuba bwa sunu kuti yebo nduwe Leza mu Israyeli, alimwi kuti Ndi mulanda wako, alimwi Nda cita zintu ezi zyoonse ku ijwi lyako.” Wa kaita mulilo mpawo aansi kuzwa ku Julu kuteeti uulye cituuzyo. Mikaya i musinsimi waka kazya Mwaami wa Israyeli, a bupaizi boonse, cindi naka tapatila Mupaizi Mupati Zedekiya nkambo ka kusinsima bubeji. I Mupaizi Mupati waka muuma ku meso alimwi Mwaami waka mubikka mu ntolongo nkambo ka kwaamba bwini. Akwalo Mwami Jesu waka sulaikwa loko ku tubunga twa bukombi itwa buzuba Bwakwe cakuti baka Mu bambula antoomwe a basimilandu babi maningi. Ikuti na makani aakale alungulula bwini, i musinsimi inga uyo sulaikwa ku ciyanza catubungwe citambulika ku banabunji, elyo inga uyo zalikwa kuti sikukazya, musinsimi mubeji, na kubija maningi. Pele Leza inga uyoima kugwasya mulanda Wakwe.

Ikuti na kwakali musinsimi mu buzuba obu bwasunu, mbobuti mbwanga watambulwa a Mbungano ya Katolika? I Mbungano ya Baptisti? I Mbungano ya Luther? Kufumbwa kabungwe?

I Mwami Jesu wakatuma boonse abo ba Mu syoma: “Nkabela ezi zitondezyo ziyo batobela abo basyoma; Mu zina lyangu bayo tanda badyabolosi; bayo amba mu myaambo mipya; Ba yojata inzoka; alimwi ikuti na banywa cijaya cili buti, ta cika bakoli pe; ba yoobikka maanza aa balwazi, elyo bayo pona.” (Marko 16:17-18). Sena olu Lugwalo ndwa bwini asunu? Ikuti na taluli lwa bwini, ino nciindi nzi Majwi aa Mwami nakaleka kubeleka? Mu ciindi coonse camu Bbaibbele, basinsimi bakali kukonzya kuponya, kutanda badyabolosi, a kucita maleele. Musa wakaanzika inzoka ya butale kumbele lya bantu ba Israyeli kuti baponesegwa kuzwa ku kulumwa kwa nzoka zyabusaki bujaya (Myeelwe 21:9). Namani, muna Syria iwaka jisi nguzu loko, waka boola kuli Elisha kuti aponesegwe cinsenda (II Bami 5:9). Cindi mwaalmi mukubusi na kawa ca lufu kuzwa ku mpulungwido yaatala, muapostolo Paulo waka mubukata a kujosya buumi mu mubili uufwide (Incito 20:10). Tu jisi buyo bulunguluzi butandila ku myaka 3½ ya buumi bwa Mwami Jesu wesu, pele kuciindi ca myaka eyo misyoonto, Wa kazumanana kuponya bantu. I boofu baka bambwa kubona. Basicinsenda baka ponesegwa. I basinkematwi bakatambula kumvwa kwabo. I balema bakeenda. Yoonse misyobo ya malwazi ya kaponesegwa (Mat 4:23).

Leza waka tondezya akwalo basinsimi bakwe mu nzila zimbi kunze lya kuponya. Aalo maseseke aaka kwaabilidwe maningi aa moyo a kayubununwa ku bantu aba ba Leza. Mwaami Nebukadinezara waka jisi ciloto cakali kumupenzya, pele ta kali kuyeeya kuti cakali ca makani nzi. I musinsimi Daniele wakaambila mwaami koonse kujatikizya ciloto a cisinsime eco caka tobela (Dan 2:28). Taakwe cintu cakasiswa kuzwa kuli Solomoni cindi Namalelo waku Sheba naka boola kumbele lyakwe. Wa kalizwide loko a Muuya cakuti waka mwaambila mibuzyo ya moyo wakwe katana kwiibuzya (I Bami 10:3). Elisha wa kaambila Mwaami wa Israyeli oonse makanze a Mwaami wa Syria, akwalo ku majwi aakumbali aa kakananwa mu kaanda kakwe kakoonena (II Bami 6:12).

Kwiinda ku micito Yakwe mwini, Mwami Jesu wa katondezya kanjikanji kuti oyu Muuya wa kutwelukwa ngu Muuya wa Kristo. Wa katweluka bupange bwa Natanayeli cindi Na kaamba, “Amubone muna Israyeli mwinimwini, muli nguwe mutakwe luuni!” Elyo Jesu wa kazumanana kwaambila Natanayeli ku busena nkwabede cindi Filipo naka mwaambila makani aa Mesiya (Johane 1:48). Cindi Natanayeli naka bona kuti Jesu wakaziba moyo wakwe, ndyoonya buyo wa ka Mu zyiba kuti ngu Kristo. I ciindi citaanzi Jesu naka bona Petro, Wa kamwaambila izina lya wisi, Jona (Johane 1:42). Petro nkabela wakasiya zyoonse a kutobela Jesu mu buumi bwakwe boonse bwakacaala. Jesu wa kaswaanganya mukaintu mu Samaria ku cikala a ku mwaambila zibi zyakwe zya kaindi. Majwi aakwe mataanzi akali aakuti, “Munene, Nda zyiba kuti yebo uli musinsimi” (Johane 4:19). Boonse bantu aba botatwe bakali kuzwa ku ziimo zya buponi zyandeene, nekubaboobo baka muzyiba Jesu ndyoonya buyo cindi Na katondezya cipego ca kutwelukwa.

Sena cipego eci caka zimaana cindi peegi lya mamanino lya Bbaibbele nilya kalembwa? Ikuti na maleele aya akalembwa cantangalala maningi mu Bbaibbele, ino ali kuli sunu? I musinsimi wa ciindi casunu inga ncobeni uyo simpikisigwa kwiinda ku maleele.

Sa Leza waluba bantu Bakwe? Sena Uci konzya kuponya baciswa? Ena Uci kanana kuli ndiswe kwiinda ku basinsimi Bakwe? Sa umwi wa basinsimi waka bona kumbele zya buzuba obu?

Sena kuli zisinsime ezyo ziceelede kuzulizigwa?