Hinkwerhu ka hina hi nga ha pfula mapapila ya Bibele hi vona leswaku Xikwembu xa endla masingita: Muxe u avile Lwandle ro Tshwuka, Eliya u vitanile ndlala, Yesu u fambile ehenhla ka mati, nakona vadyondzisiwa va hanyisile vavabyi.

Ku na magidigidi ya leswi swi nga humelela swa masingita lawa ya nga rhikhodiwa a Bibeleni. Loko hi leswaku Xikwembu xi hlayisa vumbhoni bya masingita na swihlamariso, se ya kwihi mahlorhi ya Xona namuntlha? Xana Xi nga ha hanyisa mfukuzani tani hilaha Xi hanyiseke hakona nhlokonho a Bibeleni? AIDS yona ke kumbe darhi? Xana Xi nga ha endla mahlorhi xana? Ina, Xikwembu xa ha endla mahlorhi na masingita lawa ya landzaka vona lava va pfumelaka.

Sweswi, langutani vanghana, ehleketani hi King George wa England, loko a tava a hanyisiwile eka vuvabyi bya multiple sclerosis, loko hi tava hi n’wi khongelerile. Ehleketani hi Florence Nightingale, (kokwani wa yena wa xisati, a nga musunguri wa nhlangano wa Xihambano xo Tshwuka), a tika kwalomu ka makume ntsevu wa ntiko hi ku tika, a pavalarile ari ekufeni halahaya hi mfukuzani erhumbyini ra le khwirini, a pavalarile lahaya ari ekufeni. Tuva leri ntsongo ri hahela enhoveni lahaya kutani Moya wa Xikwembu wu ta wu ta ku, “HI LESWI SWI VULAKA HI HOSI, u ta hanya.” Nakona sweswi u tika dzana na makume ntlhanu-ntlhanu hi ntiko eka rihanyo leri hetisekeke.

Ehleketani hi Congressman Upshaw loyi a tshama a bohiwile a switulwini na le mubedweni lembe rin’wana na rin’wana, ku ringana makume ntsevu-ntsevu wa malembe. Kutani hi xinkadyana a tlakuka a yima hi milenge ya yena, a tsutsuma-tsutsuma na muako, a khumbha swikunwani swa yena, a endliwe la hetisekeke a va wa kahle a tlhela a hola.

Ntsena ehleketani hi magidi na magidi ya vanhu lava va nga hanyisiwa. Hi tshamela yini lahawani kukondza hi fa xana? A hi endleni swin’wana ha swona.

Va na na ripfumelo loko u vabya kumbe u ri na xilaveko. Bibele yi vula leswaku Yesu Kreste wa ha ri yena wa tolo, na namuntlha, na hilaha ku nga heriki, swingaleswi loko a kotile ku endla mahlori magidi mbirhi wa malembe lawa ya nga hundza, kutani Wa ha swikota na namuntlha. U hi tshembhisile leswaku hi horisiwile, loko ntsena hi nga pfumela.

Congressman Upshaw

William D. Upshaw u tirhe nhungu wa malembe e United States House of Representatives a tlhela a fambisa vupresident hi 1932. Nghozi ya vurimi yi n’wi limatile a ha ri n’wana, kutani a hanya 66 wa malembe a ri karhi a famba hi timhandzi kumbe eka xitulu xa mavhilwa. Hi 1951, u horisiwile hi ku hetiseka a tlhela a famba kahle vutomi bya yena hinkwabyo.

 

Florence Nightingale

Florence Nightingale, xaka ra le kule ra muongori wa nduma, a ri na mfukuzani lowu wu herisaka wa le khwirini. U rhumerile xifaniso lexi tani hi ku kombela ka yena ko hetelela ka xikhongelo loko mfukuzani wu nga se hetelela hi ku teka vutomi bya yena. Tani hilaha mi swi vonaka, a ri eka xiyimo xa rifu loko Hosi Yesu a nga se n’wi hanyisa hi 1950. Xifaniso lexi xi landzelaka xi tekiwe endzhaku ka ku horisiwa ka yena xi rhumeriwa tani hi vumbhoni bya leswaku Xikwembu xa ha hanyisa vavabyi.

---

Tris Griffin

Tris Griffin u yile ehofisini ya dokodela ekusunguleni ka 2013 hi ku karhatiwa hi nhlana laha ari eku chaveni ka leswaku ku nga hava kuri ku vuyelela ka nyimpi ya yena na mfukuzani. MRI yi kombisa “aortic dissection” a mbilwini, laha yi nga endla leswaku vadokodela va endla swikambelo swin’wana kutani va swi endla leswaku swi va eka vukamberi hi siku leri a ri landzela. Ntila lowu a wu ri embilwini eka xivumbeko xo vaviseka hiloko a tholeta laha swi nga ha vulaka rifu ra xihatla nkarhi wun’wana loko swi nga susiwa.

Hi siku leri ri landzelaka, endzhaku kaloko vapfumeri va n’wi khongelerile, vadokodela va kunguhatile ku skena kun’wana ka CT ku boha laha ku handzukaka loko a tholeta a nga siya eka sejari. Eka lowu nkarhi, swivumbeko swi kombisa mbilu leyi yi nga hola hi ku hetiseka. Baffled, wa sejari u byerile Manana Griffin leswaku, “A ndzi switivi leswaku ndzi nga ku byela yini. A wu ri na aortic dissection, kambe sweswi vumbhoni hinkwabyo byi fambile.” U n’wi kombisile swivumbeko loko a nga se khongeleriwa, na loko a khongeleriwile. “U tshuxekile ku ti fambela, hi ndlela yin’wana, ka hari hava sayini leyi yi kombisaka mfukuzani. U le ka rihanyu leri ri hetisekeke.”

 

Nseve wa dokodela wu kombe ka aorta, laha a ku ntimile, ndhawu ya xirhendzevutani exikarhi ka xivumbeko. Layini ya dayigonal leyi yi nga eka xona i aneurism, kumbe dissection ya aorta, leyi yi lavaka sejari ya xihatla nakona yi ta hangalaka loko yi nga susiwa. Ku skena ka vumbirhi ku tekiwile hi siku leri tlhandlamaka. Dissection yi kumeke yi nyamalalele makumu nakona a ya ha kalanga yi vuya.

Minkongomiso

Pisalema 103:2-3

Moya wa nga, nkhensa YEHOVHA! Na swona hinkwaswo leswi nga ka mina a swi nkhense vito ra ku kwetsima ka yena:

Hi yena la ku rivalelaka milandzu ya wena hinkwayo. La hanyisaka mavabyi ya wena hinkwawo;

Esaya 53:5

Kambe yena, u tlhaviwile hikwalaho ka swidyoho swa hina, u thoviwile hikwalaho ka ku homboloka ka hina; mimpfembeti leyi hi nyikaka ku rhula, yi le henhla ka yena; kutani hi tshunguriwa hi timbanga ta yena.

Marka 16:17

Hi wona masingita lama ya nga ta landzela lava pfumeleke; va ta hlongola madimona hi vito ra mina, va ta vulavula hi tindzimi letintshwa;

Luka 17:6

Hosi yi ku, Loko mi ri ni ku pfumela loku fanaka ni ndoho ya sinapi, hambi mi nga ku ka muri lowa nkuwa, U tisimula, u ya tisimeke lwandle, ngi wu ta mi yingisa.

Yohana 14:12

Ndzi vurisile, ndzi vurisile, ndzi ri ka n’wina; La pfumelaka ka mina, mintirho leyi ndzi yi endlaka, u ta yi endla na yena, u ta endla ni leyi tlulaka leyi, hikuva ndzi ya ka Tatana.

I Vatesalonika 1:5

Hikuva Evhangeli ya hina a yi tangi ka n’wina hi marito ntsena, kambe yi tile hi matimba, ni Moya lowo Kwetsima, ni ku khorwisa lokukulu, hilaha mi tivaka mahanyelo ya hina eka rikwerhu hikwalaho ka n’wina.

Hvaheveru 2:3-4

Hina hi ta chupukisa ku yini, loko hi nga xiyi ku hlayiseka loko tano, loku nga sungula ku vuriwa hi Hosi, kambe ku tiyisiwile eka hina hi lava swi yingiseke;

Xikwembu xi ri karhi xi tiyisa vumbhoni bya vona hi swikombiso leswa masingita, ni mintirho leyo tala ya matimba; swi ri karhi swi va avela nyiko ya Moya lowo Kwetsima, hilaha xi swi rhandzaka ha kona.

Hvaheveru 13:8

Yesu Kreste i un’we, hambi tolo, hambi namuntlha, ni hilaha ku nga heriki.

Yakob 5:15

Kutani ku khongela loku endliwaka hi ku pfumela ku ta hanyisa muvabyi, kutani Hosi yi ta n’wi pfuxa masangwini; kambe kungaku loko a dyohile, u ta rivaleriwa.

I Petro 2:24

Hi yena la rwaleke swidyoho swa hina emirini wa yena ensinyeni, leswaku hi fa hi tlhelo ra xidyoho, kambe hi hanyela ku lulama; loyi kambe mi horisiweke hi timbanga ta yena.