Genese 3.1
Mpindyewu nyoka nguvwa mudimuke kupita nyama yônsò uvwa MUKALENGE Nzambi mufuke. Ke kwambilaye mukaji ne: Eyo, Nzambi mmwambe ne: Kanudi ku muci wônsò wa mu budimi anyi?
Genese 3.6-7
Nenku paakamona mukaji ne muci uvwa mwîmpè bwa kudya, ne uvwa wenza disanka ku mêsù, ne muci ukengela kujinga bwa kuvwija muntu ne lungenyi, yêyè wakangata cimuma cyawu, ne wakadya, ne wakapa pende bayende uvwa nende; ne yêyè wakadya.
Nenku mêsù abo bônsò babidi akatabala, ne baakamanya ne bavwa butaka; ne baakatelakaja mabeji a mfigi, ne baakadyenzela mbondya.
Genese 3.14-15
Nenku MUKALENGE Nzambi wakambila nyoka ne: Bu muwěnjì bwalu ebu, udi mwediibwe mulawu mutambe wa nyama yônsò ya bimuna, ne mutambe wa nyama yônsò wa mu mpata; wêwè newendele pa difu dyebe, lupwishi ke luwikala udya matuku ebe ônsò a mwoyi.
Nenku nênteekè lukuna pankaci peebe ne mukaji, ne pankaci pa dimiinu dyebe ne dimiinu dyende yêyè; dyôdì nedikuzaaze mutu, ne wêwè neumuzaaze cikankanyi.
Ewu ke mpekaatu wa kumpala udibo balonde mu Bible. Nyama udi mutambe kudimuka ku nyama yônsò, nyoka, “wakashima” Eva e kumufikisha ku didya kapese kaa cimuma cikandika. Wakakadya ne pashiishe kukapaye bayende, cyakabafikisha ku dimanya ne bavwa butaka.
Nkonko idi mimweke patooke nyôyì eyi: Mmunyi mudi nyoka mwa kwakula? Ndipetangana kaayi didi pankaci paa cimuma cya pomme ne kwikala butaka? Kabidi, nkaaba kaayi kadi kakumbana dimiinu dya nyoka mu byônsò ebi?
Bible udi wamba ne nyoka uvwa wendela kuulu nguvwa “mudimuke” kupita nyama yônsò. Yêyè nguvwa mutambe kufwanangana ne muntu, mu mushindu wa ne yêyè uvwa mwa kwendela kuulu, kuyiikila, ne kwosha mene ne muyiiki wetu wa meeji ewu. Paanyima paa yêyè mumane kushima mukaji wa Adama, Nzambi kumwelaye mulawu bwa kwikalaye nyoka udi udikoka panshi, kadi kî nkumpala kwa dinyangakaja dya bwalu kwenzekadi ne kwa dimiinu kukunyiibwadi to.
Bible udi wamba mu Genese 3.15 ne nyoka uvwa ne dimiinu, ne Nzambi wakateeka lukuna pankaci paa mamiinu aa abidi. Mbimweke anu patooke ne, dimiinu dya nyoka dyakasambakana ne dimiinu dya mubidi dya Eva kumpala kwa ditapuluka. Mmunyi muvwa byônsò abi mwa kwikala cipeta cya didya dya cimuma cya pomme? Pashiishe, mu mvensa mikese idi milonde: “Adama wakiinyika mukajende dînà ne Eva; bwalu uvwa mamwěndè wa bônsò badi ne mwoyi.” Fundaayi nulame ne kî mbambe ne Adama uvwa tatwěndè wa bônsò badi ne mwoyi to.
Kudi “bimuma” mishindu kabukabu mu Bible. Mu bushuwa bwa bwalu, kudi cimuma cyena dììnà eci, bu mudi cimuma cya pomme, cya bwena cidi citoloka nenku biikale bacidya bu cyakudya. Kudi kabidi dimuma bu mudi mamuma a midimu itutu twenza, nansha ciikale midimu yetu ya panwapa eyi bu mudi ya madimi anyi ya bungendaamushinga, anyi byenzedi bya nyuma bu mudi kwenza kwa bishima ne kuyiisha kwa Evanjeeliyo. Pashiishe, kudi dimuma dya mu difu, diikale ditangila diimita dya difu ne dilediibwa dya mwânà.
Kudya kwa cimuma cyena dììnà eci kuvwa kufwanyine kupa Adama ne Eva dyumvwa dya ne bavwa butaka anyi? Anyi, bidi mwa kukengela dipetangana dya mibidi pankaci paa mulume ne mukaji bwa kuumvwabo bwa cinyi bavwa ne cya kudijika bimwe bitupa bya mibidi yabo anyi?
Cyakenzeka menemene dituku adi mu Budimu amu ncinyi bwa kufikisha bukwabantu bwônsò ku didishinda?
Bu muvwabi ne Dimiinu dya mukaji divwa n’Nzambi mwikale udivudija Yêyè mwine anu byetu bya bushuwa ebi mu mubidi wa buntu, bya mwomumwe dimiinu dya nyoka mmushindu mwena dììnà wakapeta Sataana bwa kukumbana mwa kudyunzulwila ciibi bwa kubwela mu bukwabantu. Bivwa bikolele Sataana (bu mudiye anu nyuma MUFUKA) bwa kudivudijaye yêyè mwine mu mushindu uvwa Nzambi mudivudije Yêyè mwine, pa nanku bwalu bulonda bwa mu Genese budi bwamba mwakapatulaye dimiinu dyende ne mwakadibwejaye anyi mwakadifunyikaye yêyè mwine mu bukwabantu. Budi buvulwija kabidi ne Sataana mmubiikidiibwe ne “nyoka.” Dimiinu dyende anyi didifunyika dyende mu bukwabantu nditudi twamba edi.
Kumpala mene kwa Adama kumanyanganaye ne Eva mu mubidi, nyoka ukaavwa mudyanjile kumanyangana nende kumpala kwende yêyè. Nenku wâkalediibwa ku dimanyangana adi uvwa n’Kaayina. Kaayina uvwa (mulela, kânà kalela) kudi “Mubi Awu,” (1 Yone 3.12)
…Bulelela bwa bwalu budi ne Eva uvwa mu difu dyende adi ne bânà baa balume BABIDI (mapasa) ku dimwimicisha dya kudi balume BATAPULUKE. Uvwa mwimite mapasa, mwimite Kaayina cikondo ndambu kumpala kwa kwimita Abele.
Myaba ya kubala
Genese 3.6-7
Nenku paakamona mukaji ne muci uvwa mwîmpè bwa kudya, ne uvwa wenza disanka ku mêsù, muci ukengela kujinga bwa kuvwija muntu ne lungenyi, yêyè wakangata cimuma cyawu, ne wakadya, ne wakapa pende bayende uvwa nende; ne yêyè wakadya.
Ne mêsù abo bônsò babidi akatabala, ne baakamanya ne bavwa butaka; ne baakatelakaja mabeji a mfigi, ne baakadyenzela mbondya.
[Mmunyi muvwabo mwa kumanya ne bavwa butaka ku didya dya kapese kaa cimuma?]
Genese 3.13-15
Nenku MUKALENGE Nzambi wakambila mukaji ne: Eci ciwěnjì ncinyi? Nenku mukaji wakandamuna ne: Nyoka ngudi munshime, nenku mêmè kudya.
Nenku MUKALENGE Nzambi wakambila nyoka ne: Bu muwěnjì bwalu ebu, udi mwediibwe mulawu mutambe wa nyama yônsò ya bimuna, ne mutambe wa nyama yônsò wa mu mpata; wêwè newendele pa difu dyebe, lupwishi ke luwikala udya matuku ebe ônsò a mwoyi:
Nenku nênteekè lukuna pankaci peebe ne mukaji, ne pankaci paa dimiinu dyebe ne dimiinu dyende yêyè; dyôdì nedikuzaaze mutu, ne wêwè neumuzaaze cikankanyi.
[Nyoka uvwa ne dimiinu. Mbimweke anu patooke ne, eci kacyena citangila nyoka kampanda to.]
Genese 3.20
Adama wakiinyika mukajende dînà ne Eva; bwalu uvwa mamwěndè wa bônsò badi ne mwoyi.
[Bwa cinyi Adama kêna ubiikidiibwaku yêyè ne ntatwěndè wa bônsò badi ne mwoyi?]
Genese 4.1-2
Nenku Adama wakamanyangana ne mukajende Eva; ne wakiimita difu, ne wakalela Kaayina, ne wakamba ne: Ngapeci muntu kudi MUKALENGE.
Nenku wakalela kabidi mwanaabo wa balume Abele. Nenku Abele uvwa mulami wa mikooko, kadi Kaayina uvwa mudimi wa buloba.
[Mwoyi wônsò ewu utu ufumina anu kudi Nzambi, mwânà nansha yêyè mwimita mu mushindu mwanyishiibwe anyi kawuyi mwanyishiibwe. Sataana kêna mwa kufuka mwoyi nansha.]
Luuka 3.38
Uvwa mwânà wa balume wa Enosha, uvwa mwânà wa balume wa Sete, uvwa mwânà wa balume wa Adama, uvwa mwânà wa balume wa Nzambi.
[Mwine Kaayina mwanaabute mu ndelanganyi ya Adama awu udi penyi?]
I Yone 3.12
Kabiyi bu Kaayina to, yêyè uvwa wa mubi awu, ne wâkashipa mwanaabo wa balume. Ne yêyè wakamushipa bwa cinyi? Bwalu byenzedi byende bivwa bibi, ne bya mwanaabo bivwa byakane.
[Nzambi wakafuka Adama ku cimfwanyi cyende Yêyè mwine. Bubi bwa Kaayina bwakafumina penyi, ne bwakane bwa Abele bwakafumina penyi? Baakapyana byambiibwa byabo ebi kudi baatawăbò.]
Yuda 1.14
Ne Henoka kabidi, wa mwandamutekete kuumukila ku Adama, wakamba ciprofeta bwa bôbò abu, wamba ne: Monaayi, Mukalenge ulwalwa ne binunu dikumi bya bansantu bende.
[Mu Bible Kaayina kênàku mu ndelanganyi ya Adama mwaba nansha umwe to.]